17/05/2025
PHÒNG KHÁM NHI ĐỒNG CON CƯNG
Địa chỉ: 6A Tống Hữu Định, P. Thảo Điền, Thành phố Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh
Hotline – Zalo: 0349.950.111
Béo phì trẻ em là bệnh lý mạn tính và đang gia tăng nhanh tại Việt Nam. Tuy nhiên, khi đề cập đến điều trị, nhiều phụ huynh thường hỏi: “Có nên cho con ăn kiêng?”, “Cắt cơm, giảm sữa thì con có bị lùn không?”, “Có cần ăn low-carb như người lớn?”. Những lo lắng này là chính đáng – nhưng nếu áp dụng sai cách, ăn kiêng ở trẻ có thể gây hại nhiều hơn lợi, ảnh hưởng đến phát triển thể chất, trí tuệ và tâm lý xã hội.
Theo Bác sĩ Nguyễn Trung Bạo, chuyên khoa Nhi – Hồi sức Nhiễm, điều trị béo phì ở trẻ không giống người lớn. Ăn kiêng chỉ là một phần, và nếu có thì phải dựa trên cân nhắc y học cá nhân hóa, không được cực đoan, càng không áp dụng kiểu “low-carb – keto – nhịn bữa” như ở người lớn.
Bác sĩ Nguyễn Trung Bạo lưu ý:
“Hầu hết các chế độ ăn kiêng khắt khe không phù hợp với trẻ em, vì trẻ cần năng lượng không chỉ để sống – mà để lớn.”
Câu trả lời là: CÓ – nhưng không theo kiểu cắt bữa, nhịn ăn hay bỏ nhóm chất.
Thay vào đó là:
✔ Thiết kế khẩu phần giảm nhẹ năng lượng (~80–90% TDEE)
✔ Phân bố chất hợp lý: vẫn đủ đạm, đủ tinh bột, không thiếu vi chất
✔ Không gây đói – không gây rối loạn hành vi ăn uống
Đặc biệt nguy hiểm ở trẻ gái dậy thì sớm – ăn kiêng làm ngưng kinh, tăng nguy cơ trầm cảm.
Không đặt mục tiêu giảm cân cấp tốc.
Giữ hoặc giảm chậm cân nặng để tăng chiều cao tự nhiên.
Trẻ có BMI ≥95th percentile và có biến chứng → có thể giảm 0.5–1kg/tháng.
4. Thiết kế khẩu phần giảm cân hợp lý cho trẻ
Công thức EER theo Institute of Medicine (IOM):
Trẻ 6–18 tuổi:
EER = 88.5 – (61.9 × tuổi) + PA × [(26.7 × cân nặng) + (903 × chiều cao)] + 25 kcal
(PA = hệ số hoạt động: ít vận động = 1.0; hoạt động vừa = 1.3)
→ Giảm 10–20% năng lượng so với EER khi cần can thiệp.
Lưu ý: Phụ huynh nên ghi nhật ký ăn uống – theo dõi phản ứng, cảm giác no, tâm trạng trẻ sau ăn.
Không nói: “Ăn cái này sẽ béo” → khiến trẻ giấu ăn, căng thẳng.
Dạy trẻ biết lắng nghe cảm giác no – đói, chọn thức ăn thông minh.
Bác sĩ Nguyễn Trung Bạo:
“Giới hạn hợp lý – không cấm đoán – giúp trẻ kiểm soát cân nặng mà vẫn vui sống và lớn khỏe.”
Trẻ béo phì không cần “ăn kiêng” kiểu người lớn, mà cần một chế độ dinh dưỡng điều trị khoa học, đủ năng lượng để phát triển, nhưng giới hạn năng lượng dư thừa.
✅ Không bỏ bữa
✅ Không loại bỏ nhóm chất
✅ Không ăn theo mốt
✅ Có kiểm soát – giám sát – động viên
✅ Ưu tiên nuôi dưỡng thói quen ăn uống lành mạnh lâu dài
Bác sĩ Nguyễn Trung Bạo kết luận:
“Giảm cân cho trẻ là hành trình điều chỉnh thói quen sống – không phải cuộc chiến chống lại đồ ăn.”
